KiVa
De Oranjeschool is een KiVa school geworden!
We hebben het allemaal wel eens zien gebeuren: iemand die keer op keer uitgelachen wordt, iemand die het mikpunt wordt van een zogenaamde grap, iemand die telkens weer gekwetst en vernederd wordt…
Pesten.
Het gebeurt helaas nog steeds in onze maatschappij. Het is iets van alle tijden; vroeger op onze eigen basisscholen gebeurde het al en ook tegenwoordig kijken we er bijna niet meer vreemd van op. Soms gebeurt het zelfs onder onze eigen ‘onderwijs ogen’ in de dagelijkse praktijk van onze klas.
Uiteraard wil iedere leerkracht de kinderen in zijn of haar klas beschermen tegen pestgedrag en elk kind een veilige leeromgeving bieden. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een geschikt anti-pest programma voor onze school.
Nadat we verschillende programma’s bekeken hebben, kwamen we uit bij KiVa.
KiVa is een schoolbreed anti-pest programma afkomstig uit Finland. Uit groot onderzoek is gebleken dat KiVa ook effect heeft op Nederlandse (basis)scholen. Het pesten nam op KiVa scholen voor meer dan de helft af!
Dat klinkt uiteraard fantastisch en veelbelovend, maar wat onderscheidt KiVa nu van andere anti-pest programma’s? Enkele feiten op een rijtje:
- KiVa richt zich op de hele groep;
- KiVa werkt preventief;
- Kinderen vullen twee keer per jaar een vragenlijst in over hun welbevinden op school;
- Leerkrachten krijgen gerichte training, coaching én nascholing;
- KiVa is een middel om pesten tegen te gaan, niet een doel op zich.
Wat verstaat KiVa onder pesten?
- Pesten gebeurt met opzet, plagen niet;
- Pesten gebeurt telkens opnieuw tegen dezelfde persoon, plagen gebeurt af en toe tussen verschillende kinderen;
- Bij pesten is er sprake van machtsongelijkheid, bij plagen zijn kinderen ongeveer even sterk.
De KiVa methode is een methode waarin veel coöperatieve en creatieve werkvormen zijn opgenomen. We merken dat de kinderen de KiVa lessen erg leuk vinden en zich ook al bewuster zijn van eventueel pestgedrag in hun eigen omgeving.
In de lessen leren de kinderen wat er allemaal verstaan wordt onder pesten (van buitensluiten, uitschelden en roddelen tot fysiek geweld of vernieling). Daarnaast leren de kinderen o.a. door mime/drama welke type rollen er zijn binnen een pestsituatie (slachtoffer, pester, assistent, verdediger, buitenstaander).
Daarnaast geeft de KiVa methode mooie handreikingen voor opbouwende groepsactiviteiten waarin gewerkt wordt aan een positieve groepssfeer.
En wat als er nu tóch gepest wordt?
Allereerst wordt het pesten bespreekbaar gemaakt in de groep en wordt er gezamenlijk gezocht naar een oplossing. Wanneer de groep niet veilig genoeg is, wordt er een steungroep samengesteld. De steungroep is er voor het kind dat gepest wordt.
Aan die steungroep nemen zowel pesters als vrienden en neutrale klasgenoten (buitenstaanders) van het slachtoffer deel. De pester moet in de steungroep worden opgenomen. Aan de steungroep wordt uitgelegd dat een bepaalde leerling op school zich niet fijn voelt. De steungroep wordt gevraagd om de komende week iets concreets voor de betreffende leerling te doen, bijvoorbeeld helpen bij het maken van rekensommen of samen fietsen van en naar school. Na ongeveer één week wordt er met de gepeste leerling geëvalueerd of de situatie is verbeterd. De uitkomst van dit gesprek vormt de input voor de evaluatie met de steungroep. In de steungroep ligt de nadruk op vooruit kijken en niet op terug kijken. Van alle leerlingen wordt een concrete positieve bijdrage gevraagd.
Als de steungroepaanpak niet tot de gewenste resultaten leidt, is er een herstelaanpak waarin leerlingen onder begeleiding van een KiVa-teamlid een concreet plan schrijven om hun gedrag te veranderen. Dit vormt geen standaard onderdeel van de training omdat de herstelaanpak zelden nodig is.
We hebben als school niet de illusie dat we pesten vanaf nu geheel kunnen voorkomen, maar we hopen wel dat pestgedrag teruggedrongen kan worden. En bewustwording en kennis over pesten is al een mooie eerste stap in de goede richting.